Çin’in Starlink Yarışı Yavaş İlerliyor

Çin merkezli girişimler, Starlink benzeri bir uydu ağı kurma konusunda henüz hedefledikleri ivmeyi yakalayabilmiş değil. Ancak gelecek yıllarda bu durum değişebilir.

Düşük Dünya yörüngesinde geniş kapsamlı internet altyapısı kurma yarışında Çin, 2025 itibarıyla ciddi bir atılım yapmayı hedefliyordu. Fakat gelinen noktada, SpaceX’in Starlink ağıyla oluşan fark kapanmak yerine daha da açılıyor. Yaklaşık 8.000 uyduyu aktif hale getiren Starlink’in karşısında, Çin’in geliştirdiği Qianfan ve Guowang projeleri başlangıç aşamasını aşmakta güçlük yaşıyor.

Starlink’in başarısında, tekrar kullanılabilen roketlerin büyük payı var. Bu teknoloji sayesinde uzaya erişim maliyetleri düşerken, fırlatma sayısı da olağanüstü bir seviyeye ulaştı. Sadece Falcon 9 roketiyle şimdiye kadar 500'e yakın görev gerçekleştirildi. Bu avantaj, SpaceX’in düşük yörüngeye hızlı şekilde binlerce uydu yerleştirmesini sağladı. Bugün yörüngedeki yaklaşık 11.000 uydunun büyük kısmı Starlink’e ait.

Öte yandan Çin’in Qianfan projesi, 2025 sonuna kadar 648 uyduyu yörüngeye oturtmayı hedeflese de şimdiye dek sadece 90 uydu gönderilebildi. Bu uyduların 13’ü ise beklenen yüksekliğe ulaşamadı. Çin’in 2030 yılına kadar 15.000 uydu fırlatma hedefi bulunuyor. Ancak bu amaca ulaşmak için aylık 30 civarında fırlatma yapılması gerekiyor.

Guowang tarafında durum daha da yavaş seyrediyor. 13.000 uyduluk uzun vadeli bir plan açıklanmış olsa da şu an aktif uyduların sayısı yalnızca 34. Bu da Çin’in toplam uydu kapasitesinin Starlink’in yüzde 1’ine bile yaklaşamadığını gösteriyor.

Bu yavaşlamanın başlıca nedeni, Çin’in halen büyük ölçüde tek kullanımlık roketlerle çalışıyor olması. Her fırlatma sonrası roketlerin kullanılamaz hale gelmesi hem maliyetleri artırıyor hem de süreçleri yavaşlatıyor. Long March 10, 8R, Zhuque-3 ve Tianlong-3 gibi yeniden kullanılabilir roketler geliştirilmiş olsa da henüz operasyonel aşamaya geçebilmiş değiller.

Bunun yanı sıra, uydu üretim kapasitesi de kısıtlı. Üretim, test ve fırlatma süreçlerinin senkronize edilememesi, aylık onlarca uyduyu uzaya taşıma hedefinin uygulamada zorlayıcı hale gelmesine neden oluyor.

Tüm bu teknik ve yapısal engellere rağmen Çin, projelerini sürdürmekte kararlı. Shanghai Spacesail Technologies Co., Brezilya, Tayland, Malezya ve Kazakistan gibi ülkelerle internet hizmetleri sunmak üzere çeşitli anlaşmalara imza attı. Ancak bu iş birliklerinin çoğu henüz aktif hizmet sunma aşamasına geçmiş değil.